Vizantija – ljudi i moć

Aleksandar Petrovič Každan rođen je 1922. godine u Moskvi, u jevrejskoj porodici i sa očeve i s majčine strane, koja je svojim poreklom i položajem u društvu bila duboko specifična. U vreme pre boljševičke revolucije 1917. godine, Každanova porodica je pripadala sloju sitnijeg, ali ipak dovoljno bogatog građanstva, upravo onom delu nekadašnjeg carističkog društva koji se u novom poretku našao uklešten između nemogućnosti da relativno sigurno, lagodno emigrira i sopstvene neprihvatljivosti za novu elitu, koja je u uništenju porodica sličnih Každanovima videla ostvarenje revolucionalnog cilja. Poreklo Aleksandra Každana, podjednako kao i okolnosti njegovog odrastanja, veoma su uticali na razvoj njegovih interesovanja, kao i na njegovo poimanje kompleksnosti društvenih fenomena, u istoj meri onih koji su ga okruživali, koliko i onih davnih, vizantijskih, koje je s dubokom radoznalošću izučavao. Poput istraživanja porekla brojnih Vizantinaca, koje je Každan akribično sprovodio kako bi što više saznao o njima kao ličnostima, kratak pogled na njegove pretke neophodan je kako bi se i u ovom sažetom osvrtu na njegov život razumeo duboki poriv za saznanjem istine, koji ga je čitavog života gonio da svojom marljivošću postavlja nove standarde u međunarodnoj vizantologiji.